Ukraiński cmentarz wojskowy w Szczypiornie

Google+ Pinterest LinkedIn Tumblr +

Cmentarz założony przez Niemców w 1919 roku znajduje się w granicach miasta Kalisza przy ul. 29 Pułku Piechoty i ul. Ukraińskiej.

W obozie niemieckich okupantów „Skalmierzyce” od 1919 roku przebywali jeńcy i internowani Ukraińcy z Galicji Wschodniej. W latach 1921-1924 dołączyli do nich aresztowani żołnierze armii Ukraińskiej Republiki Ludowej. Zmarłych Żołnierzy Ukraińskiej Republiki Ludowej chowano na cmentarzu w latach 1921-1940. Pochówek dotyczył żołnierzy między innymi z: 1 Dywizji Zaporoskiej, 2 Dywizji Wołyńskiej, 4 Dywizji Kijowskiej.

Na cmentarzu w 1923 roku spoczywało ponad 1200 zmarłych jeńców różnych narodowości (4 Anglików, 47 Włochów, 7 Polaków, 11 żołnierzy rosyjskich oraz ponad 120 żołnierzy ukraińskich). Przebywający w kaliskim obozie internowani ukraińscy żołnierze, własnoręcznie uporządkowali i zaopiekowali się grobami współtowarzyszy walk. Nie posiadając żadnych środków finansowych, zorganizowali zbiórkę pieniężną, dzięki której mogli ufundować pomniki i prowadzić prace na cmentarzu. W centralnej części nekropolii, w której spoczęli ukraińscy bojownicy, postawiono obelisk poświęcony poległym. Na szczycie pomnika umieszczono herb Ukrainy Tryzub, a pod nim wyryty kozacki krzyż i napis w języku ukraińskim (w tłumaczeniu na język polski: Tym, co umarli, ale nie zdradzili Ukrainy. Armia Ukraińska 1923). Na tyle pomnika widnieje napis: Bohaterom walk o niepodległość Ukrainy. Armia Ukraińska.

Fundusze, jakie zostały zebrane, nie sfinansowały całości kompletnej renowacji obiektu oraz nie były w stanie pokryć kosztów jego utrzymania. Z powodu braku środków pieniężnych przedstawiciele związku Ukraińców zwrócili się do prezesa Związku Legionistów Polski o pomoc w odnowieniu obiektu. W liście opisano sytuację cmentarza:

Cmentarz ten był całkowicie zaniedbany: parkanu nie było, mogiły poobsypywały się, pozawalały, na mogiłach pasło się bydło, goniły się psy błąkające i cmentarz stał w przededniu całkowitego zniszczenia.

Po II wojnie światowej cmentarz pozostający bez opieki ulegał całkowitej dewastacji, pomnik zniszczono, mogiły zrównano z ziemią, obiekt stał się nieużytkiem porośnięty krzewami.

Sytuacja zmieniła się we wrześniu 1999 r. Uporządkowano sprawy administracyjne działki cmentarza, wyznaczono ulicę dojazdową o nazwie Ukraińska oraz parking. Ogrodzono teren, a główną bramę wejściową przesunięto. Nekropolia nabrała nowego wyglądu (wcześniej wejście przypominało ołtarz w cerkwi, ponieważ w bramie lewego słupa była umieszczona ikona Matki Boskiej, a prawym słupie ikona Chrystusa). Do 2005 roku cmentarz był anonimowy. Na płycie granitowej przy wejściu do niego widnieje napis: Ukraiński Cmentarz Wojskowy, zniszczony, cmentarz zrekonstruowany w 1999 roku ze środków Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa Miasta Kalisza.

Zrekonstruowany cmentarz przy ulicy 29 Pułku Piechoty w Kaliszu jest największą wojskową nekropolią spośród wielu ukraińskich miejsc pamięci narodowej w Polsce. Stanowi hołd dla bojowników o niezawisłą i wolną Ukrainę, przypomina również tradycje polsko-ukraińskiego braterstwa broni z lat 1919-1920.

Share.

Dodaj komentarz